Wrocław – Wieża Ciśnień na Grobli

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_1

Wieża ciśnień Na Grobli, zlokalizowana nad brzegiem Odry we Wrocławiu została wzniesiona w latach 1866-1871 jako część projektu, który zapewniał dostęp do wody 200 tys. mieszkańcom ówczesnego Breslau. Wieża jest jednym z najstarszych obiektów infrastruktury technicznej miasta.

Już od 1847 roku Rada Miasta rozważała nad decyzją dotyczącą projektu poprawy zaopatrzenia Wrocławia w wodę. Na realizację zamierzenia zdecydowano się w 1864 roku, a autorem centralnego wodociągu miejskiego był James Moore znany między innymi z budowy wodociągów w Szczecinie z 1844 roku. Projekt obejmował pobór wody z rzeki, budowę osadnika wstępnego, filtrów powolnych – stawów osadnikowych, zbiorników naziemnych wody czystej oraz wieży ciśnień. Korekty projektu wieży dokonał miejski radca budowlany Johann Christian Zimmermann – przesunął między innymi kotłownię z trzonu wieży do budynku sąsiadującego. Także ostateczny kształt oraz historyzującą szatę budynek otrzymał z rąk Zimmermanna. Budowa kosztowała około 3 miliony marek. Uruchomienie wieży miało miejsce 1 sierpnia 1871 roku – we wnętrzu ukryto stalowy, nitowany zbiornik oraz maszynownię. W 1902 wnętrze wieży wzbogaciło się o drugi, żelbetowy zbiornik. W sumie pojemność zbiorników wynosiła 4150 m³. Od 1879 w maszynowni pracowały agregaty pompowo-parowe systemu Woolfa, zaprojektowane przez inż. Thometzka, pochodzące z wrocławskiej fabryki Ruffer G. H., Maschinen-Bauanstalt. Zasada działania agragatów polegała na zastosowaniu dwóch cylindrów różnej średnicy – nisko i wysokoprężnego – oraz sprzężeniu silnika z układem kondensacyjnym. W 1882 roku obok wieży powstały naziemne zbiorniki wody czystej. W 1924 uruchomiono turbinę parową systemu Zoelly, która zastąpiła agregaty pompowo-parowe – turbina funkcjonowała do lat 60. XX wieku. kiedy to zbiornik wieżowy wyłączono z eksploatacji. W otoczeniu wieży ciśnień znajdują się dwie duże kotłownie, jeden z dwóch istniejących pierwotnie kominów, budynki administracyjne, warsztaty oraz naziemne zbiorniki wody czystej. We wnętrzu budynku do dzisiaj zachowały się agregaty pompowo-parowe systemu Woolfa z 1871 roku, turbina parowa z 1924 roku, suwnice – wraz z najstarszą pochodzącą z 1871, detale architektoniczne oraz najwyższe w Polsce, mające 38 metrów, dekorowane, spiralne schody żeliwne. Wieża charakteryzuje się swoją monumentalizującą formą – stanowiąc dominantę nabrzeża Odry. W latach 90. XX wieku planowano utworzenie w wieży Otwartego Muzeum Techniki – inicjatywa niestety nie powiodła się. Przez pięć lat – od 2000 – 2005 roku – wieża ciśnień wykorzystywana była jako scena teatralnej Grupy Artystycznej „Ad Spectatores”.


Fotografie wykonano: styczeń 2017

Źródła:
fomt.pl, Grobla [dostęp: 23.12.2017]
skarbykultury.pl, Wieża Ciśnień Na Grobli. Jedyna taka w Europie [dostęp: 23.12.2017]
wikipedia.org, Carl Johann Christian Zimmermann [dostęp: 23.12.2017]
wikipedia.org, Wieża ciśnień Na Grobli [dostęp: 23.12.2017]

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_2

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_3

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_4

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_5

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_6

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_7

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_8

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_9

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_10

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_11

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_12

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_13

WROCLAW_WIEZA_NA_GROBLI_14