Oslo – Hjula Væveri

HJULA_VEVERI_01

Jedną z pierwszych fabryk włókienniczych na terenie Norwegii była założona w 1855 roku przez Halvora Schou’a Hjula Væveri – zlokalizowana nad rzeką Akerselva. Podczas swojej stuletniej działalności stała się jedną z największych zakładów przemysłowych w kraju.

Halvor Schou miał osiemnaście lat gdy w 1841 roku Wielka Brytania rozpoczęła eksport technologii – silników parowych oraz maszyn tkackich. Został on w związku z tym wysłany za granice przez swojego ojca – browarnika Christiana Shou’a – głównym celem była nauka języka oraz metod handlu. Miał zapoznać się również z nowoczesnymi gałęziami przemysłu rozprzestrzeniającymi się w Europie. Po powrocie, młody Schou skorzystał z nadwyżki uzyskanej z rodzinnego browaru aby założyć niewielką tkalnię mechaniczną w Brenneribakken. Sprowadził z Anglii dwadzieścia krosien, które w szybkim czasie uzupełniono o kolejne. Już w roku 1850 Halvor Schou był w posiadaniu dwustu maszyn tkackich napędzanych silnikiem parowym. Dalszy rozwój fabryki zapewniło zakupienie terenu przy wodospadzie Hjula (nov. Hjulafossen), który był wystarczająco silny by za pomocą turbiny wodnej, pochodzącej z Myrens Verksted, zasilać czterysta maszyn tkackich. Zabudowę zakładu zaprojektował szwagier Halvora – Oluf Roll, wzorując się na fabrykach wzniesionych na terenie Niemiec oraz Wielkiej Brytanii. Ostatecznie zakład otwarto w 1855 roku nadając mu nazwę Hjula Væveri od napędzającego go wodospadu. W latach 1861-1865 trwająca w Ameryce Wojna Secesyjna miała duży wpływ na zmniejszenie dostaw surowej bawełny. Schou zmuszony był do zmian w związku z czym w 1863 roku rozpoczęto produkcję wyrobów wełnianych pod nazwą Hjula Klædefabrik. W 1880 fabryka zatrudniała osiemset pracowników (z czego większość stanowiły kobiety) i razem z zakładami Knud Graah / Nedre Vøiens Bomuldsspinderi stanowiła centrum norweskiego przemysłu tekstylnego. Po roku 1879 fabrykę przekazano kolejnemu pokoleniu zachowując pozycję jednego z wiodących przedsiębiorstw włókienniczych w kraju.W 1916 w wyniku restrukturyzacji część zajmująca się wyrobami wełnianymi weszła w skład De Forenede Uldvarefabrikker (tłum. Zjednoczone Fabryki Wełny) – celem była racjonalizacja działalności zakładów poprzez ich współpracę. Po II Wojnie Światowej Hjula Væveri, Knud Graah, Nydalens Compagnie oraz kilka innych fabryk włókienniczych zostały połączone w nową spółkę – TEFAS (nov. Tekstilforedling AS) z siedzibą we Frysji. Jednak międzynarodowa konkurencja w branży tekstylnej doprowadziła spółkę TEFAS do bankructwa w 1955 roku. Hjula Væveri AS została w związku z tym zamknięta dwa lata później. Przedsiębiorstwo miało swoje oddziały także w Fredrikstad oraz Lillestrøm. Obecnie firma o nazwie Hjula Væveri Halvor Schou DA funkcjonuje na rynku branży nieruchomości.


Zdjęcia wykonano: maj 2018

Źródła:
industrimuseum.no, Hjula Veveri [dostęp: 18.05.2018]
lokalhistoriewiki.no, Hjula Veverier [dostęp: 18.05.2018]
sagenebryggeri.com, The History of Hjula Væveri [dostęp: 18.05.2018]
tekniskmuseum.no, Hjula Væveri [dostęp: 18.05.2018]
wikipedia.org, Hjula Veverier [dostęp: 18.05.2018]

HJULA_VEVERI_02

HJULA_VEVERI_03

HJULA_VEVERI_05

HJULA_VEVERI_06

HJULA_VEVERI_07

HJULA_VEVERI_08

HJULA_VEVERI_09

HJULA_VEVERI_10

HJULA_VEVERI_11

HJULA_VEVERI_12

HJULA_VEVERI_13

HJULA_VEVERI_14

HJULA_VEVERI_15